7 Συμβουλές για τη Διδασκαλία της Έκθεσης

Ως εκπαιδευτικοί υπάρχουν πολλά που μπορούμε να κάνουμε για να αγαπήσουν τα παιδιά μας την έκθεση.

Το λάθος μας, συνήθως, ξεκινά από το ότι δε θεωρούμε τη συγγραφή ως ένα σημαντικό ξεχωριστό πυλώνα στη διδασκαλία της Γλώσσας.

Αρκούμαστε πολλές φορες στο να βάζουμε θέματα έκθεσης και να ζητούμε από τους μαθητές να το αναπτύσσουν. Δεν υπάρχει, όμως κάποιο οργανωμένο σύστημα πίσω από αυτό.

Το να διδάξουμε, όμως, στα παιδιά να γράφουν συστηματικά είναι εξαιρετικά σημαντικό για τη μετέπειτα εκπαίδευσή τους, αλλά και για το σύνολο της υπόλοιπης ζωής τους.

Και θα μας ευγνωμονούν γι' αυτό!

Ακολουθούν κάποιες συμβουλές για τη διδασκαλία του γραπτού λόγου, έτσι όπως την αντιλαμβάνομαι εγώ:

1. Βρείτε χρόνο για τη διδασκαλία της έκθεσης

Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνουμε για να σχεδιάσουμε ένα επιτυχημένο μάθημα έκθεσης είναι να βρούμε χρόνο για αυτό.

Πρέπει να φροντίσουμε να διατηρούμε ένα σταθερό πρόγραμμα κάθε εβδομάδα όσον αφορά τη διδασκαλία του γραπτού λόγου. Προσωπικά, μου αρέσει να βάζω τους μαθητές μου να γράφουν μετά από κάθε νέο κείμενο στη Γλώσσα, κάτι σχετικό με το περιεχόμενο του. Αυτό σημαίνει ότι σίγουρα θα αφιερώσουμε 2-3 ημέρες την εβδομάδα από 40 λεπτά στο γραπτό λόγο.

2. Εστιάστε μόνο σε ένα είδος κειμένου

Η συνήθης προσέγγιση για τη διδασκαλία της έκθεσης από τους δασκάλους και τους καθηγητές είναι χαοτική.

Οι μαθητές καλούνται κάθε φορά που γράφουν μια έκθεση να "κατεβάσουν" ιδέες τη στιγμή εκείνη, πράγμα πάρα πολύ δύσκολο.

Καλούνται, επίσης, να συνδυάσουν και γνώσεις γραμματικής και ορθογραφίας και, επιπλέον, να διανθίσουν το γραπτό τους με ωραίες λέξεις και μεταβατικές φράσεις.

Δε δίνεται σε αυτούς, όμως, η ευκαιρία να ξαναδούν το γραπτό τους, να το αξιολογήσουν, να το επεξεργαστούν και να το βελτιώσουν σε σημεία και σε βάθος χρόνου.

Ένας επιτυχημένος τρόπος διδασκαλίας της έκθεσης είναι να εστιάζουμε μόνο σε ένα είδος κειμένου κάθε φορά.

Αντί οι εκπαιδευτικοί να πηδάμε από το ένα είδος γραφής στο άλλο, βάζοντας διάφορα θέματα κατά καιρούς στους μαθητές μας θα πρέπει να ξοδέψουμε κάποιες εβδομάδες εξασκώντας τα παιδιά σε κάθε είδος γραφής:

1. Η προσωπική αφήγηση

2. Το πληροφοριακό κείμενο (ενημερωτικό)

3. Το δοκίμιο γνώμης (εκφράζω την άποψή μου) και

4. Το κείμενο μυθοπλασίας

Ακόμη κι αν δεν καταφέρνω πάντα να διδάξω για κάποιες εβδομάδες μόνο ένα είδος κειμένου, μου αρέσει, τουλάχιστον, να χωρίζω το ντοσιέ έκθεσης των παιδιών σε αυτά τα 4 ξεχωριστά τμήματα με ειδικά χωρίσματα. Έτσι, το ντοσιέ τους αποκτά μια οργάνωση και αυτές οι κατηγορίες γίνονται πολύ περισσότερο ξεκάθαρες και στο μυαλό των παιδιών.

3. Εφαρμόστε μαθήματα των 40 λεπτών

Το σπουδαίο με τη διδασκαλία της έκθεσης με τον παραπάνω τρόπο (σε ενότητες) είναι ότι αφιερώνουμε αρκετές ημέρες για να καλύψουμε τα χαρακτηριστικά κάθε είδους γραφής.

Σε κάθε διδασκαλία της έκθεσης:

1. Μελετούμε ένα χαρακτηριστικό του είδους γραφής που μελετούμε σε πραγματικά κείμενα που εκπαιδευτικός και μαθητές φέρνουν στην τάξη (10 λεπτά).

2. Αναθέτουμε στους μαθητές μια συγκεκριμένη εργασία που σχετίζεται με αυτό το χαρακτηριστικό (25 λεπτά).

   
   

   Όσο περισσότερες ευκαιρίες έχουν τα παιδιά να γράψουν, τόσο καλύτεροι συγγραφείς θα γίνουν.

   
   

Για παράδειγμα, εάν διδάξουμε την Αφήγηση και το μάθημα αφορά το πως φτιάχνουμε ένα διάλογο, θα εντοπίσουμε με τους μαθητές αρχικά το διάλογο και τα χαρακτηριστικά του μέσα σε πραγματικά κείμενα. Θα δούμε τα χαρακτηριστικά του και πως φτιάχνεται.

Στη συνέχεια, θα ζητήσουμε από τα παιδιά να αξιοποιήσουν το παράδειγμα και να φτιάξουν δικούς τους διαλόγους.

Οι μαθητές εξασκούνται πάντα πάνω στο δικό τους κείμενο, το οποίο δουλεύουν και εξελίσσουν ανά εβδομάδα, διορθώνουν και αναδιατυπώνουν.

Ένας τρόπος να δουλέψουμε σταδιακά τη συγγραφή κειμένων παρουσιάζεται στον παρακάτω οδηγό.

Περιλαμβάνει μια σειρά από ιδέες μαθημάτων για κάθε ένα από τα τέσσερα είδη γραφής και βοηθά το δάσκαλο γιατί περιγράφει βήμα-βήμα την επίτευξη του στόχου.

Το πιο ενδιαφέρον είναι ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί για όλες βαθμίδες και τάξεις με προσαρμογές στα σημεία.

4. Βάλτε τα παιδιά να γράψουν αμέσως

   
   

   

Μπορεί να μπούμε στον πειρασμό να αναβάλλουμε τη συγγραφή της έκθεσης έως ότου διδάξουμε στους μαθητές όλα όσα πρέπει να ξέρουν για ένα νέο είδος γραφής.

Αλλά αυτό δεν πρόκειται να τους βοηθήσει να μάθουν πώς να γράφουν.

Τα παιδιά πρέπει να γράψουν αμέσως!

Επίσης πρέπει να θυμόμαστε ότι:

Τα παιδιά εργάζονται πολύ καλύτερα όταν μπορούν να επιλέξουν οι ίδιοι το θέμα της έκθεσής τους.

Ενθαρρύνετέ τους να φτιάξουν γρήγορα τη βασική ιδέα της ιστορίας τους, χωρίς να ανησυχούν για την ορθογραφία και τη γραμματική. Αυτά τα δύο θα έχουν την ευκαιρία να τα επεξεργαστούν αργότερα.

Επιπλέον, είναι ωφέλιμο να να δώσουμε εναλλακτικές στα εργαλεία με τα οποία γράφουν οι μαθητές. Θα είναι πολύ πιο αφοσιωμένοι και συγκεντρωμένοι στο γράψιμο.

Είναι καλό να επιτρέπουμε, λοιπόν, στα παιδιά να χρησιμοποιούν όποιο μέσο θέλουν (στυλό ή μολύβι) κατά τη συγγραφή των κειμένων τους.

5. Χρησιμοποιήστε αρκετά κείμενα ως παραδείγματα

Μία σημαντική παράλλειψη στη διδασκαλία της έκθεσης είναι ότι δε παρέχουμε στους μαθητές αρκετά παραδείγματα ώστε να πάρουν ιδέες και να μιμηθούν έναν τρόπο γραφής.

Τα παραδείγματα κειμένων, όπως και η ανάγνωση βιβλίων, βοηθούν τους μαθητές μας να καταλάβουν το είδος γραφής, αλλά και πως είναι μια καλή έκθεση.

Τους δίνει επίσης τη δυνατότητα να σημειώσουν λέξεις και φράσεις που τους κάνουν εντύπωση και να τις χρησιμοποιήσουν και οι ίδιοι στην έκθεσή τους. Μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα γι' αυτό το κομμάτι εδώ.

6. Επιτρέψτε στους μαθητές να διαλέξουν το χώρο γραφής

Αποφασίστε πού μπορούν να γράφουν οι μαθητές στην τάξη σας.

Εάν το επιτρέπει η αίθουσά σας, οι μαθητές μπορούν να γράψουν: Στο θρανίο τους, σε ένα άλλο θρανίο, σε ένα τραπέζι, στο πάτωμα, στο χαλί.

Ίσως υπάρχει περιορισμένος χώρος και πρέπει να προσδιορίσετε πόσοι μαθητές μπορούν να γράψουν σε κάθε μέρος. Μιλήστε, επίσης, στα παιδιά για το γιατί η τέλεια τοποθεσία δεν είναι ποτέ δίπλα στον καλύτερό τους φίλο.

7. Διαμορφώστε κατάλληλα τα χαρτιά συγγραφής

Μόλις ξεκινήσουν οι μαθητές με τα κείμενά τους, κάνουν ένα αρχικό σχέδιο του έργου τους.

Στη συνέχεια, περνούν χρόνο κάνοντας αναθεωρήσεις και επεξεργασίες. Επομένως, πρέπει να υπάρχει ένα μέρος για να κάνουν αυτές τις αναθεωρήσεις και τροποποιήσεις.

Πρέπει, λοιπόν, να διδάξουμε στα παιδιά πως να αφήνουν χώρο για αυτές βελτιώσεις στα χαρτιά τους.

Μπορούμε να παραλείπουμε κάποιες γραμμές, ώστε να υπάρχει χώρος να προσθέσουν οι μαθητές προτάσεις ή συνδέσμους. Επίσης, μπορούμε να σχεδιάσουμε μια κάθετη γραμμή περίπου στα 2/3 του φύλλου, ώστε να δημιουργήσουμε μια κενή στήλη για μελλοντικές προσθήκες.

Κλείνοντας, θα ήθελα να τονίσω ότι το πρώτο πράγμα που πρέπει να φροντίσουμε για την επιτυχημένη διδασκαλία της έκθεσης είναι να καλλιεργήσουμε στα παιδιά την αγάπη για τη συγγραφή.

Και αυτή την αγάπη θα την καλλιεργήσουμε μόνο εάν οι ίδιοι μας δείξουμε μεράκι και πραγματική προσπάθεια για το μάθημα!

Διαβάστε επίσης:

Ένα σύγχρονο μοντέλο διδασκαλίας της έκθεσης

Πως θα διδάξουμε στα παιδιά να γράφουν εκθέσεις

Εάν θέλετε κι άλλες ιδέες για τη διδασκαλία ακολουθήστε με στο Facebook! Θα χαρώ να σας δω εκεί!